Rio Guadiana: Alcoutim en Sanlucar de Guadiana.

's Maandags 22 mei rond 13:00 de rivier opgevaren naar Alcoutim, het plaatsje dat me was aanbevolen door Brenden en Serena van Baltic Dart.

De oevers van de Rio Guadiana zijn in het begin nauwelijks begroeid. Dor gras overheerst en af en toe is een verlaten huisje op de oevers te zien. Dit verandert echter en geleidelijk aan wordt de rivier omsloten door steeds hoger wordende heuvels die groen en rijkelijk bebost zijn.

De bebouwing van de oevers blijft beperkt tot een incidentele villa, tot na een mijl of 5 het eerste stadje te zien is. De rivier is rustig. Het enige verkeer dat er van tijd tot tijd is, is een tegenmoetkomend zeiljacht of een open bootje met een buitenboordmotor.

Na een mijl of 17 is het fort dat op een bergtop achter Sanlucar ligt ineens te zien en anderhalve mijl verder wordt Alcoutim aan de linkeroever zichtbaar. De ankerplaats is prachtig. Het water is rustig en wordt omsloten door groene bergen en twee pittoreske dorpjes. Ook de rust is er fantastisch. Het enige dat er 's ochtends te horen is zijn verschillende soorten zangvogels en schapen. Pas in de late ochtend wordt de rust van tijd tot tijd verstoort door een incidentele buitenboordmotor.

Het uitzicht 's ochtends naar achteren.

En het uitzicht 's ochtends naar voren.

Omdat er een uur tijdsverschil is tussen Portugal en Spanje, beide dorpen twee kerken hebben en geen van de kerkklokken precies op tijd loopt, is er rond elk hele uur een grappig verschijnsel te horen. Het begint met een kerkklok in Alcoutim enkele minuten voor het uur. Bijna meteen daarna is een van de kerken in Sanlucar te horen met 1 slag meer. Enkele minuten na het uur is dan de grootste kerk in Alcoutim aan de beurt met weer een slag minder en enige tijd daarna sluit de tweede kerk in Sanlucar het concert af met een slag meer.

Het wordt hier 's middags aardig warm en op een typische dag staat er 's ochtends en rond het middaguur geen zuchtje wind. Rond een uur of 5 begint het echter (gelukkig) te waaien.

Alcoutim aan de Portugese kant gezien vanaf de berghelling bij Sanlucar.

Sanlucar aan de Spaanse kant gezien vanaf het fort in Alcoutim.

Rio Guadiana: Vila Real de Santo Antonio.

Er stond geen wind, maar wel een flinke deining toen ik naar de rio Guadiana voer. Het was voor het eerst sinds de aankomst in Lagos dat Willemijn zo sterk rolde en dit moet iets losgemaakt hebben in het brandstofsysteem van de motor. Vuil? Water? Hoe dan ook, halverwege de tocht was de motor niet boven de 2000 toeren te krijgen en varieerde het toerental met het gerol van de boot. De vorige keer dat ik dit had zat er lucht in de leiding doordat ik de tank had leeggevaren. De motor sloeg echter niet af en zo kwam ik rond 17:00 aan in Vila Real de Santo Antonio, het eerste plaatsje aan de monding van de rio Guadiana. Een uur voor aankomst was het al iets gaan waaien, maar na zonsondergang stond er 7 Beaufort zonder dat er een wolkje te zien was.

Naast de motor heeft ook de ankerlier een probleem. Deze is ook handmatig te bedienen, maar dit blokkeerde bij het verlaten van Culatra. De ochtend na de eerste nacht in de marina van Vila Real de Santo Antonio bracht ik door met dit probleem. Het lijkt erop dat de hele lier verwijderd moet worden omdat het probleem in het deel zit dat in de ankerbak geschoefd zit. Niet leuk. Dit is een klus waar ik zelfs tegenop keek toen de boot nog in Nederland was.

Vila Real de Santo Antonio is gebouwd op de ruines van Santo Antonio de Arenilha, een dorpje dat door een vloedgolf werd weggevaagd. Deze vloedgolf was het gevolg van de aardbeving die Lissabon in 1775 vernietigde. De wederopbouw van het stadje duurde slechts 5 maanden en de stijl van de wederopbouw was dezelfde als die waarin Lissabon in recordtempo werd herbouwd. Verantwoordelijke hiervoor was Sebastião José de Carvalho e Melo, de eerste markies van Pombal.

Alle straten in Vila Real de Santo Antonio zijn kaarsrecht en staan haaks op elkaar.

Wat voor idioot zet er nou vuilcontainers voor een dergelijk mooi gebouw? Let op alle zwaluwnesten onder de dakrand.

Het stadsplein met kerk, zangers en marktje.

Kort nadat ik in het haventje was aangekomen dacht ik dat er een varken werd geslacht op de kade. Dit gekrijs herhaalde zich periodiek. Uiteindelijk bleek het een meeuwenverschrikker te zijn. Ik ben onderweg verschillende manieren tegengekomen om meeuwen te verschrikken: puntige stukken metaal op lantaarns, stroomkastjes en palen, vislijnen boven steigers waar stukken stof aan waren geknoopt en plastic uilen, maar deze haven combineert de plastic uilen met luidsprekers op de stroompalen waar afwisselend geluiden uitkomen die door roofvogels worden gemaakt en door meeuwen die op een gruwelijke manier aan hun eind komen.

De ochtend van vrijdag 19 mei werd doorgebracht met het zoeken van het motorprobleem. De tank was schoon, het brandstoffilter niet. Sterker nog: het filter was aan de bovenzijde pikzwart en aangekoekt. Ik heb het brandstoffilter bij aanschaf van de boot niet vervangen. Het was pijnlijk duidelijk dat ik dat wel had moeten doen. De reden dat ik het niet had gedaan? Teveel werk. Om erbij te kunnen moet de hele achtercabine worden leeggehaald, inclusief matrassen en bodemplaten. Omdat ik dat alles nu toch moest doen, werd ook meteen de gland aangedraaid en het oliepeil van de keerkoppeling gecontroleerd.

20 mei was de ankerlier aan de beurt. Na de 4 bouten aan de binnenzijde van de ankerbak met veel moeite op de tast te hebben losgedraaid, kwam ik erachter dat het probleem toch aan de bovenzijde zat. Wat bleek: een gebroken klemring bleek een pal te hebben geblokkeerd. De klemringen worden echter alleen aan de onderzijde gebruikt. Dus waar kwam deze vandaan? En waarom was hij in 5 stukken gebroken? Hoe dan ook:na schoonmaken en invetten van alle onderdelen kan ik het anker weer handmatig binnenhalen.

Morgen zal ik de dag doorbrengen met boodschappen doen, douchen, nog wat meer foto's maken, downloaden van boeken, afwassen en vullen van de watertank. Maandag zal ik dan op de vloedstroom de rivier opvaren naar Alcoutim. De afstand is zo'n 20 mijl, dus dat kan in 4 a 5 uur worden afgelegd.

Ilha de Culatra.

Ten zuiden van de stad Olhao en zuid-oostelijk van Faro ligt Ria Formosa, een beschermd natuurgebied dat te vergelijken is met de Waddenzee. Het is een gebied dat bij laag tij deels droogvalt en aan de buitenzijde wordt omringt door een aantal eilanden die bestaan uit opgestoven zand. Een van deze eilanden is Ilha de Culatra.

Faro vanaf de ankerplaats bij Ilha de Culatra.

Op dit eiland is het vissersplaatsje Culatra te vinden. Het plaatsje geniet regionale faam omdat het een aantal restaurants telt die zeer goede en goedkope visgerechten serveren. Naast het handvol restaurants telt het plaatsje ook een basisschool (1 leraar), speelplaats, EHBO post, kerkje, politiepost (1 agent), 2 mini winkeltjes en, sinds kort, een geldautomaat. WiFi is er niet en koken op gas betekent, in elk geval nog voor een aantal inwoners, zeulen met gasflessen. De favoriete voetbalclub van de inwoners is Benfica. Auto's zijn er niet en fietsen zijn er bijzonder schaars. Het is immers geen doen om op zand te fietsen. Het eiland telt echter wel een aantal tractors die gezamelijk gebruikt worden. De honden op het eiland lopen los. Weglopen kunnen ze tenslotte niet.

Een van de straatjes van Culatra.

Ook de tuinen en de straatjes in Culatra bestaan uit zand. Op de belangrijkste straten zijn betonplaten tegen elkaar gelegd, maar wie het dorp bezoekt kan er zeker va zijn dat hij/zij zand in de schoenen zal krijgen. Het heeft zo wel iets weg van een Mexicaans woestijndorpje uit de tijd van het wilde westen. Omdat ook de tuinen uit onvruchtbaar zand bestaan, valt het op hoeveel moeite de inwoners doen om toch planten en bloemen te laten groeien. De een heeft een tuin vol bloeiende duinplanten, een ander heeft zijn tuin vol potplanten. Weer anderen ommuren hun tuin en hogen deze vervolgens op met vruchtbare grond.

Waar een wil is, is een tuin.

 Net zoals in veel andere vissersplaatsen wordt de traditionele rolverdeling tussen mannen en vrouwen ook in Culatra nog in ere gehouden: de mannen staan voor dag en dauw op, varen met hun bootjes naar hun favoriete visplekken, keren rond het middaguur met hun vangst terug, brengen de heetste uren van de dag door met luieren en praten over voetbal in de cantina of in de schaduw van de kerk, ontwarren daarna hun netten, plegen onderhoud aan hun boot en gaan daarna naar huis. De vrouwen zorgen voor het huishouden en gaan bij elkaar op de koffie. De kinderen gaan naar school. De toeristen die Culatra bezoeken worden per watertaxi van en naar Olhao vervoerd. Zij brengen er de dag door met eten, zweten en het fotograferen van de vissers. Ja, ik ook.

Het plaatselijke kerkje.

Ankeren op zand blijkt wat minder betrouwbaar te zijn dan ankeren op dikke modder. In Portimao hield het anker in 30 knopen wind probleemloos, maar hier werd ik in de nacht van 14 op 15 mei gewekt door het ankeralarm en bleek het anker (het was springtij met zo'n 20 knopen wind) binnen 20 minuten 30 meter te hebben gekrabd. Nadat het anker zich op een gegeven moment weer leek te hebben ingegraven en Willemijn de boot achter haar nog niet zo dichtbij was genaderd dat dit problemen op zou kunnen leveren, ging ik opnieuw naar bed. Maar na 15 minuten was het weer raak. En zo mocht ik rond 04:45 ankerop gaan om op een andere plaats opnieuw voor anker te gaan. Na de motor even vol in de achteruit te hebben gezet bleek het anker ditmaal wel te houden. Waarom moet dit soort shit altijd 's nachts gebeuren? In de nacht van de 17e op de 18e en de nachten daarna gaat het hier opnieuw flink waaien. Ik heb daarom besloten om op woensdag naar Rio Guadiana te varen.

Vilamoura.

Vilamoura is de oudste, grootste en helaas duurste jachthaven in Portugal. Om de jachthaven heen bouwden projectontwikkelaars een stadje dat grotendeels bestaat uit hotels, golfbanen, restaurants, appartementengebouwen, cafe's en modewinkels. 's Winters is er niets te doen en 's zomers lopen er dagelijks meer dan 100.000 toeristen rond die met bussen worden afgezet en opgehaald. Politie is er niet, het stadje is immers privebezit en dus vervult beveiligingsfirma Securitas er de rol van de politie. Wel is er een postkantoor, een tandarts en een aantal supermarkten.

Tot 31 mei (het laagseizoen) is een aantal overnachtingen in de jachthaven prima te betalen: 16 euro per nacht voor mijn boot. Dat is te vergelijken met een jachthaven in Nederland. Na die datum begint echter het hoogseizoen en loopt de prijs op tot zo'n 50 euro per nacht. Het is dus zaaks om voor die tijd weg te wezen.

Eat until you pop.

And shop until you drop.

Stel je bezit een bedrijf dat sardines inblikt. En stel dat je je realiseert dat zelfs een begrafenisonderneming nog avontuurlijker is dan een bedrijf dat sardines inblikt. Wat kun je dan bedenken om je bedrijf minder saai te maken en 7 euro per blikje sardines te vragen? Het antwoord is "De Fantastische Wereld van de Portugese Sardines": een winkelketen waar geen sardines in blik worden verkocht maar geliefde verzamelobjecten en/of unieke souvenirs met een hoeveelheid eetbare Portugese nostalgie als inhoud. Ben je geboren in 1967? Koop dan als herinnering aan dat jaartal een blikje dat herinnert aan 1967. Heb je je geliefde leren kennen in 1984? Dan is er geen romantischer geschenk dan sardines Portugese nostalgie uit een blikje dat prachtjaar 1984 viert. Elk blikje bevat naast een jaartal ook de opsomming van alle speciale gebeurtenissen die tijdens dat jaar plaatsvonden.

Willy Wonka's chocoladefabriek is er niets bij.

De troon rechts op de foto is een aanwinst voor elk interieur. Helaas bleek hij niet te koop. De tandwielen aan het plafond draaien en vormen een uurwerk.

Wie wil er nou postzegels verzamelen als je deze prachtobjecten kunt verzamelen voor slechts 7 euro per blikje?