Gepland vertrek uit Madeira.

Depressies trekken dit jaar alweer zuidelijker dan normaal over de Atlantische oceaan. Het zal wel door de klimaatverandering komen. Een Duits charterjacht, de Deja Vu uit Duisburg, probeerde een aantal dagen geleden naar het westen te varen om de wind te omzeilen, maar lag na anderhalve dag weer in de haven. Een Frans jacht dat vertrokken was uit de Canarische eilanden voor de oversteek kwam terecht in 50 knopen wind en liep met lichte schade hier binnen omdat het vanwege de windrichting niet mogelijk was terug te keren.

Dinsdag de 28e november lijkt er een acceptabel weervenster te zijn. Maar dat dacht ik anderhalve week geleden ook. Toen was de weersverwachting drie dagen voor vertrek nog ideaal en een dag voor vertek een gote ellende. Dat de voorspelling 10 dagen vooruit met een korrel zout genomen dient te worden is iedereen wel duidelijk, maar een dergelijke wijziging 2 dagen vooruit is echt onacceptabel. Maar ja, de oceaan he? Geen grondstations en veel te weinig weerboeien. Satellietinfo heeft zijn beperkingen. Maar misschien blijft het weer goed dit keer. Ik ben niet de enige die dit hoopt. Zeker vijf andere jachten hopen ook te vertrekken op die dag.

De tocht naar de Canarische Eilanden zal ongeveer 2,5 dagen duren. Plek zal er, nu de honderden jachten die jaarlijks aan de ARC deelnemen, aan de oversteek zijn begonnen. Zucht. Meer dan een maand te vroeg vertrekken om kerst aan land te kunnen vieren. Vorig jaar voer de helft  naar de Kaapverden omdat er geen wind was en ze hun brandstof hadden verbruikt. Geen wind hebben las lastig, , maar nu depressies later en zuidelijker dan ooit over de oceaan trekken, is het slechts een kwestie van tijd voor jachten die deelnemen aan een ARC in een storm terecht komen. En veel van deze deelnemende jachten hebben kinderen aan boord.

Ik heb een maand perfect weer gehad in Madeira. Helaas regent het de laatste dagen en dit zal ook de komende dagen het geval zijn. De eerste echte regen sinds maart. Ik heb het niet gemist. Regen is nog steeds net zo nat en koud als in Nederland. Ik had eigelijk nog een wandeling willen maken, maar de kans op een stortbui onderweg is te groot.

The balcony near Ribeiro Frio, Madeira.

Levadawandeling van Encumeada naar Folhadal.

Het bleek te kloppen wat men zegt: zonder een aantal levadawandelingen te hebben gemaakt is een bezoek aan Madeira niet compleet. De levadawandeling van Encumeada naar Folhadal leverde een aantal verassende momenten op en zorgde ervoor dat ik een aantal prachtige foto's kon maken.

Levada's zijn de irrigatiekanalen die vanaf het neerslagrijke noorden en de neerslagrijke berghellingen van het eiland naar het neerslagarme en agrarische zuiden van het eiland lopen. Ze worden gevuld door de vele watervalletjes die langs de berghellingen te vinden zijn, zijn ongeveer een meter breed en voorzien van een verhard pad. Op sommige plaatsen lopen de levada's door tunnels die in het verleden door de bevolking met de hand uit de rotsen gehakt zijn. De hoogte van de tunnels varieert tussen de 1,70 en 2 meter en het looppad erin is slechts 50-60 cm breed. De tunnels zijn soms een kilometer lang en volledig onverlicht.

Het eiland telt een groot aantal levada's en dus ook een groot aantal trajecten voor levadawandelingen. Het voordeel van een levadawandeling is dat men er loopt over een verhard pad, terwijl men zich toch midden in de natuur bevindt. Het wandelen is hierdoor veel makkelijker dan op onverharde grond.

Op dit specifieke traject, dat ik overigens wegens tijdgebrek slechts voor de helft voltooide omdat ik teveel bezig was met het maken van foto's en het bewonderen van de omgeving, bevinden zich een tweetal van deze tunnels.

Omdat levada's langs berghellingen zijn gemaakt, lopen wandelaars er dus op een 60-80 cm breed pad dat zich bevindt tussen een steile berghelling aan de ene kant en een twee meter diep betonnen kanaal dat ijskoud water transporteert aan de andere kant. Vallen is geen optie. De wandelaars die elkaar op het traject tegenkomen zijn, misschien daarom,  bijzonder beleefd tegen elkaar.

Ik was oorspronkelijk van plan om morgen, zondag 12 november, naar La Gomera in de Canarische Eilanden te varen, maar na deze wandeling heb ik beseft dat er nog te veel van Madeira is dat ik niet heb gezien. Ik heb dus besloten mijn vertrek nog een aantal dagen uit te stellen.

Watervalletjes en sijpelend water voeden de levada.

.

Ingang van een tunnel.

.

.

Dergelijke vergezichten hebben we in Nederland niet.

Santana, Porto Moniz en de Curral das Freiras.

Op veel plaatsen in Funchal kom je ze tegen: de advertentieborden met tours naar de "must see" bezienswaardigheden in Santana, Porto Moniz, Curral das Freiras en Sao Vincente. Ik vond de bezienswaardigheden in Santana en Porto Moniz echter tegenvallen. De groep traditionele huisjes in Santana die men kan bezichtigen zijn, met een enkele uitzondering, replica's voor de toeristen en de lavaformaties in Porto Moniz zijn weliswaar leuk als je er in wilt zwemmen, maar heb je als fotograaf na 10 minuten wel gezien. De lavatunnels in Sao Vincente zijn interessanter, maar er is veel aangepast om de toeristen tegemoet te komen en dit heeft het natuurlijke karakter van de tunnels geen goed gedaan. De Curral das Freiras (Vallei van de Nonnen) is het bezichtigen wel waard. Er zijn echter geen nonnen meer.

Wie naar Madeira gaat kan het beste met een tour langs de kust rijden om de plaatsjes en de kustlijn te zien en naar het binnenland gaan met een bus of taxi om er rond te trekken in de valleien, op de bergen en de plateau's.

De Curral das Freiras gezien van bovenaf.

Deel van het uitzicht in een van de plaatsjes in de vallei.

De kustlijn bij Porto Moniz vanaf een afstandje.

De door lavaformaties gevormde zwembaden in Porto Moniz.

Interieur van een replicahuisje in Santana dat voor toeristen is gebouwd.

Versus het interieur van een 300 jaar oud authentiek huisje dat bewoond werd door de ouders van de huidige eigenaar.

Voor de overige foto's, inclusief die van de lavatunnnels in Sao Vincente, verwijs ik naar de albums op Flickr. De link naar de foto's van de tocht bevindt zich rechtsboven op de pagina.

Toeren door Madeira.

Om Madeira te verkennen heeft men een aantal mogelijkheden waarvan er niet een ideaal is. Een huurauto biedt volledige vrijheid, maar de wegen (vooral rond Funchal) zijn een doolhof. Taxi's komen overal, maar zijn duur. Bussen zijn goedkoop, maar gaan niet naar de bezienswaardigheden in het binnenland en rijden buiten Funchal slechts enkele malen per dag. En georganiseerde tours bepalen voor je waar je naartoe gaat. Na veel wikken en wegen besloot ik een drietal tours te boeken en, eerlijk is eerlijk, ze vielen niet tegen. De landrovers brengen je op plaatsen waar een huurauto of taxi niet kan komen en de ervaren gidsen vertellen dingen die een busschauffeur niet tijdens de rit zal vertellen. In drie dagen tijd kon ik zo het eiland voor een groot deel verkennen.

Wat opvalt aan Madeira is de enorme verscheidenheid aan flora. Het zuiden is subtropisch warm en relatief droog. Hier groeien tropische vruchten en bloemen. De berghellingen zijn bijna altijd in een mist gehuld en bedekt met korstmossen en rozetplanten, de bergplateau's bestaan grotendeels uit gras- en heideland, afgewisseld met kleine groepjes zeer oude laurierbomen. Deze plateau's worden gebruikt om vee, dat losloopt, te laten grazen. Het oosten is kaal en droog. En het noorden is zeer vochtig en 10 tot 15 graden koeler dan het zuiden. Dit deel is extreem dicht bebost en landbouw is er schaars. Daarnaast is er ook nog het unieke klimaat in de Vallei van de Nonnen, waar het 's winters zeer koud kan worden en sneeuw niet ongewoon is. Deze vallei wordt daarom ook gebruikt om bomen te laten groeien die ook in Nederland gedijen: de walnoot, tamme kanstanje en de kers. Veel vruchten en kruiden groeien gewoon langs wegen. Wie rozemarijn of laurier, avocado's of passievruchten wil eten, hoeft ze slechts te plukken.

Plaatsen die erg geliefd zijn bij bezoekers zijn Santana, Porto Moniz, Curral das Freiras (Vallei van de Nonnen) en Sao Vincente. Santana is bekend voor zijn traditionele huisjes met rieten dak. De meeste van deze huisjes zijn replica's voor toeristen, maar er zijn er nog een aantal bewoond. De toer met Green Devil Tours bezocht zo'n woning die tot voor kort bewoond was en in die staat is geconserveerd. Porto Moniz en Seixal zijn twee plaatsen waar de lava natuurlijke zwembaden gevormd heeft. Poelen in zee die volledig omsloten zijn door vulcanische rotsen zorgen dat mensen hier veilig in zee kunnen zwemmen. In Sao Vincente zijn de lavatunnels van Madeira te vinden.

Het plaatsje Seixal heeft, net als Porto Moniz natuurlijke zwembaden, maar is een stuk minder toeristisch

De plaats Ponta Delgada aan de noordkust.

De vulcanische oorsprong van Madeira is goed te zien aan de formaties van gestolde lava.

Een uitzicht in de buurt van Sao Vincente op het zuiden.

De eeuwenoude Laurierbomen op de bergplateau's hebben vaak surrealistische vormen.

Waar stenen zijn, zijn hagedissen. Zelfs de stadsparken in Funchal tellen soms 8 hagedissen per vierkante meter.